Κατά την έρευνά μου το 2009 για την ιστορία και το πρόσωπο του Αγίου Γερασίμου του νέου Ασκητή της Κεφαλονιάς μας, μου υποδείχθηκε από τον επίτροπο του ναού του Ζωοδότη Φωκάτων, Γεράσιμο Λεωνίδα Παπαδάτο, μια εικόνα που αφορούσε στην Ανάσταση του Χριστού μας.
Η εικόνα φιλοξενείται σε χαμηλό ξύλινο προσκυνητάρι στον ιερό ναό του Ζωοδότου Φωκάτων Λιβαθούς και φέρει την υπογραφή του σπουδαίου καλλιτέχνη Γιάννη Τσαρούχη. Το έργο αφορά τον αναστάντα την τρίτην ημέρα κατά τας Γραφάς, Ιησού Χριστό », όπως εξιστορείται το γεγονός επί μακρόν και από τους τέσσερις Ευαγγελιστές τον Ματθαίο, κεφ. 28, τον Μάρκο, κεφ. 16, τον Λουκά, κεφ. 24, και τον Ιωάννη. κεφ. 20, καθώς και από τις Πράξεις των Αποστόλων (3:36) «ο δε Θεός ήγειρεν αυτόν εκ νεκρών» που φέρεται ως επικύρωση κάποιων αναφορών Προφητών που περιλαμβάνει η Παλαιά Διαθήκη. Συγκεκριμένα το έργο φέρει την υπογραφή «χειρ Ιωάννη Τσαρούχη έτος 1939» και δείχνει την καθαρά επίδραση που είχε από τον Φώτη Κόντογλου, κατά τα έτη 1931- 1934, που μαθήτευσε κοντά του και μυήθηκε από τον σπουδαίο δάσκαλο στη βυζαντινή αγιογραφία.
Πρόκειται για έργο ζυγοσταθμισμένο με «ελεύθερες εκφραστικές γραμμές», χωρίς όμως να χάνει τη χριστιανική του θεματική, απεναντίας δείχνει την επίδραση του Τσαρούχη από τον Βυζαντινό κόσμο του Φώτη Κόντογλου. Ο Τσαρούχης δημιουργεί μια δική του σύνθεση, δίνοντας ρευστότητα στα πρόσωπα με εκφραστικές κινήσεις, ιδίως του αγγέλου και των τριών γυναικών που ήθελαν να μυρώσουν το Χριστό. Στο πάνω μέρος της εικόνας εικονίζεται ο Αναστάντας Χριστός μέσα σε κυκλική δόξα, δείχνοντας έτσι το μεγαλείο και την ολότητα του ουρανού, καθήμενος επί ουρανίου τόξου, κρατώντας το ευαγγέλιο, ενώ με το άλλο χέρι ευλογεί. Στα πόδια του υπάρχουν τρία εξαπτέρυγα που τον ανεβάζουν προς τα επάνω. Στα τέσσερα σημεία εξωτερικά της κυκλικής δόξας εικονίζονται τα τέσσερα σύμβολα των Ευαγγελιστών που συμβολίζουν την ανθρώπινη και θεϊκή υπόσταση του Χριστού. Ο αετός (του Ιωάννη), ο λέων (του Μάρκου), ο ταύρος (του Λουκά) και ο άγγελος (του Ματθαίου).
Στο κάτω μέρος δεξιά πάνω στο μνημείο κάθεται ο άγγελος με ανοιγμένα τα φτερά, που δείχνει τον άδειο τάφο στις τρεις γυναίκες, που πήγαν να μυρώσουν το σώμα του Χριστού. Σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα μια ομάδα γυναικών το πρωί της επομένης της ταφής του Χριστού κατευθύνεται στον τάφο προκειμένου να μυρώσουν το σώμα του (Ματθ.28.1, Μάρκ.16.1-2, Λουκάς 24:1 και Ιωάννης 20:1α.). Φθάνοντας οι γυναίκες στον τάφο ανακαλύπτουν ότι ο βράχος της σφράγισής του έχει αποκυλιστεί και μένει αφρούρητος. (Ματθ.28:2-4, Μαρκ. 16:3-4, Λουκάς 24:2 και Ιωάννης 20:16) Έκπληκτες διαπιστώνοντας ότι ο τάφος είναι κενός, βλέπουν άγγελο να τους εξηγεί «ΑΝΕΣΤΗ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ» την κατάσταση και να τους δίνει ένα μήνυμα. (Ματθ.28:5-7, Μάρκ. 16:5-7, Λουκάς 24:3-7).
Στην δεξιά κάτω άκρη της εικόνας μπροστά από το μνημείο του Χριστού, εικονίζοντες πεσμένοι κάτω στη γη τέσσαρις στρατιώτες Ρωμαίοι που φύλαγαν τον τάφο και σύμφωνα με το εκκλησιαστικό κείμενο τρόμαξαν από την Ανάσταση του Χριστού. Ας είναι τούτη η μικρή αναφορά στο «κεφαλονίτικο» έργο της «Ανάστασης του Χριστού» του Γιάννη Τσαρούχη, μια ευλογία για τον επίτροπο Γεράσιμο Παπαδάτο που με τόση καλοσύνη μου «σύστησε» το έργο, με ευχές για καλή Ανάσταση και παντοτινή υγεία. Χρόνια Πολλά…
Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός
