Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις

Σε κάποια στιγμή μου ήρθε στον νου το παραπάνω γνωμικό. Αναρωτήθηκα ποιος να είναι αυτός που το πρωτοείπε ή το πρωτοέγραψε. Έρευνα στο διαδίκτυο με ελληνικές λέξεις δεν απέδωσε κάτι αξιόλογο. Απεναντίας μου δημιουργούσε αβεβαιότητα.
Έψαξα θέτοντας στη μηχανή αναζήτησης την πρόταση “The road to hell is paved with good intentions”. Βρήκα αρκετά στοιχεία. Εκείνο που απαντά στο ερώτημά μου είναι ότι συγγραφείς που έχουν χρησιμοποιήσει τη φράση είναι η Αγγλίδα λογοτέχνιδα Σαρλότ Μπροντέ, ο Λόρδος Βύρων, ο Άγγλος συγγραφέας Samuel Johnson, ο Άγγλος συγγραφέας Samuel Taylor Coleridge , ο Σκώτος συγγραφέας Sir Walter Scott, ο Δανός φιλόσοφος Søren Kierkegaard και ο Καρλ Μαρξ. Ωστόσο, το γνωμικό θεωρείται ότι προέρχεται από τον Saint Bernard του Clairvaux ο οποίος έγραψε περίπου το 1150 «Η κόλαση είναι γεμάτη από καλές θελήσεις και επιθυμίες»(“L’enfer est plein de bonnes volontés ou désirs”). Μια άλλη προηγούμενη ρήση εμφανίζεται στην Αινειάδα του Βιργιλίου : “facilis descensus Averno” («Η κάθοδος στον Άδη είναι εύκολη»). Μία από τις νεότερες επιβεβαιώσεις του γνωμικού είναι η περίπτωση του «υπαρκτού σοσιαλιασμού». Το τραγικό είναι ότι οι άνθρωποι που προσπάθησαν να εφαρμόσουν τις απόψεις του μεγάλου φιλοσόφου Καρλ Μαρξ (και άλλων), ενετρύφησαν σε όσα έγραψε για την οικονομία, την κοινωνία, την ιστορία, τον ιστορικό υλισμό, την πάλη των τάξεων κλπ χωρίς να προσέξουν το ανωτέρω γνωμικό το οποίο είχε χρησιμοποιήσει ο Μαρξ. Στο τέλος του 20ού αι. μία σειρά χωρών του «υπαρκτού σοσιαλισμού» κυρίως στην Ευρώπη αυτοβούλως εγκατέλειψαν μετά από περίπου 70 έτη το σύστημα αυτό και προσεχώρησαν στην ελεύθερη αγορά ιδρύοντας κοινοβουλευτικές δημοκρατίες. Επίσης, χώρες της ανατολικής Ασίας όπως η Κίνα άλλαξαν το οικονομικό σύστημά τους διατηρώντας εν μέρει το παλαιό μονοκομματικό κράτος. Για παράδειγμα στην Κίνα ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ μετά τη σύλληψη της χήρας του Μάο και της «συμμορίας των τεσσάρων» και την επίσκεψή του στις ΗΠΑ το 1979, έγινε ο μελλοντικός ηγέτης της φιλελεύθερης στροφής της Κίνας στον εκσυγχρονισμό. Παρόμοιες αλλαγές έγιναν και αλλού.

Κώστας Παπαζαφειράτος

Related Posts