Η αρχιτεκτονική παλινδρόμιση μετά τους σεισμούς του 1953

Ήταν τέτοια μέρα 12 Αυγούστου του 1953 όταν ξαφνικά ένα πυκνό σύννεφο σκόνης σκέπασε για πάντα την προσεισμική Κεφαλονιά. Η ζωντανή επαφή των ανθρώπων με το μέχρι τότε διαμορφωμένο αστικό περιβάλλον (τις αυλές τους δρόμους τα κτίρια τα χρώματα) δυστυχώς μετατράπηκε σε μνήμη.
Είναι προφανές ότι όσες προσπάθειες και αν έγιναν μέσα από νομοθετήματα και περιορισμούς προκειμένου να ανακτηθεί η πρό σεισμού εικόνα του νησιού μας δεν απέδωσαν καρπούς. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από τους νομοθετικούς περιορισμούς σε συνδυασμό με τις δικές μας εμμονές δημιούργησαν μια αυθαίρετη εικόνα του παρελθόντος και μια λανθασμένη αντίληψη της έννοιας της αισθητικής. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον αείμνηστο φίλο και αρχιτέκτονα Στέφανο Μπαλτατζή και τις ατέλειωτες συζητήσεις μας για την σχέση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής με την επτανησιακή και το πώς αυτή εξελίχθηκε στην Κεφαλονιά. Ήταν ο άνθρωπος που με οδήγησε τεχνηέντως στον προσεισμικό οικισμό Φάρσα αποδεικνύοντας μου ότι ο σεισμός δεν είχε καταστρέψει τα πάντα απλά εμείς είχαμε επιλέξει να μην βλέπουμε το πραγματικό παρελθόν μας. Περπατώντας για ένα ολόκληρο καλοκαίρι ανάμεσα στην αυθεντικότητα του συγκεκριμένου οικισμού αποφάσισα να ολοκληρώσω τις σπουδές μου εκπονώντας μια διπλωματική εργασία με θέμα τα ερείπια του συγκεκριμένου χωρίου και τον μοντερνισμό.
Το βασικό θέμα της συγκεκριμένης διπλωματικής εργασίας από την μία ήταν η επανάχρηση του συγκεκριμένου οικισμού δημιουργώντας ένα θερινό πανεπιστημιακό κάμπους και από την άλλη μέσα σε αυτό το αυθεντικό και πρωτογενές αρχιτεκτονικό περιβάλλον να τοποθετήσουμε στοιχεία μοντέρνας και σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Η συγκεκριμένη διπλωματική το 2003 στα πλαίσια των εξετάσεων για την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος κατατέθηκε στο τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδος όπου και απέσπασε έπαινο ανάμεσα σε διπλωματικές εργασίες που κατατέθηκαν από ξένα και ελληνικά πανεπιστήμια. Θεωρώ ότι μετά από 67 χρόνια αρχιτεκτονικής παλινδρόμησης στην Κεφαλονιά έχουμε την ηθική υποχρέωση να διατηρήσουμε ζωντανό κάθε αυθεντικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής ιστορίας του τόπου μας όπως την Ιακωβάτειος βιβλιοθήκη, το παλαιό δημοτικό σχολειό Ληξουρίου, το αρχαιολογικό μουσείο Αργοστολίου και κάθε τι που αντιστάθηκε στην φθορά του χρόνου και στην ανθρώπινη βαρβαρότητα, αλλά ταυτόχρονα πρέπει επιτέλους με ειλικρίνεια και θάρρος να αποτυπώσουμε στον σύγχρονο αστικό χώρο μέσα από την Αρχιτεκτονική αλλά και μέσα από κάθε άλλη μορφή τέχνης τις επιταγές της εποχής μας. Ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες ο Le Corbusier έλεγε το εξής σοφό απευθυνόμενος στους μαθητές του: «Ο σεβασμός του παρελθόντος είναι για κάθε δημιουργό η φυσική στάση του παιδιού προς τους γονείς του. Εσείς όμως δεν θα πρέπει να συγχέετε το σεβασμό, την αγάπη, τον θαυμασμό, με την αυθάδεια ενός καλομαθημένου παιδιού αποφασισμένου για τα καλά να αποφύγει κάθε προσωπική προσπάθεια προτιμώντας να πουλάει στους πελάτες του την δουλειά των προγόνων του».
Κλείνοντας την επιστολή μου θα ήθελα να αφιερώσω την φετινή επέτειο μνήμης των σεισμών του 1953 σε δυο αυθεντικές αρχιτεκτονικές οντότητες που έχουν ανάγκη το πραγματικό ενδιαφέρων μας και το σεβασμό μας: Την Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη Ληξουρίου αυθεντικό δείγμα επτανησιακής αρχιτεκτονικής και το αρχαιολογικό μουσείο Αργοστολίου αυθεντικό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Εύχομαι από καρδιάς και οι δυο αυτές αυθεντικές μαρτυρίες της εποχής τους να αποκατασταθούν και να συνεχίσουν να κοσμούν με την παρουσία τους τον τόπο μας.

Δημήτρης Μεσσάρης
Αρχιτέκτων Μηχανικός

Related Posts

LEAVE A COMMENT

Make sure you enter the(*) required information where indicated. HTML code is not allowed