Μεγάλη χαλάρωση των κοινοτικών κανόνων για τον καθορισμό των συντελεστών ΦΠΑ στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε μία προσπάθεια να αυξηθεί η ελευθερία κινήσεων της κάθε χώρας κι έτσι να μειωθούν οι εντάσεις.
Με βάση το προτεινόμενο σύστημα που παρουσίασε χθες η Κομισιόν τα κράτη-μέλη θα υποχρεούνται να έχουν έναν κύριο συντελεστή τουλάχιστον 15%, όμως θα έχουν τη δυνατότητα να απαλλάσσουν από ΦΠΑ μία έως δύο κατηγορίες αγαθών και αντίστοιχα να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές σε δύο έως τρεις ακόμα κατηγορίες. Συγκεκριμένα:
Μία κατηγορία θα απαλλάσσεται από ΦΠΑ
Δύο κατηγορίες θα επιβαρύνονται με φόρο ανάμεσα σε 5% και τον κύριο συντελεστή ΦΠΑ του κάθε κράτους
Μία ακόμα κατηγορία θα επιβαρύνεται με συντελεστή που θα ορίζεται ανάμεσα στο 0% και τον μειωμένο συντελεστή των δύο παραπάνω κατηγοριών.
Προκειμένου πάντως να θωρακιστούν τα δημόσια έσοδα, όλα τα κράτη-μέλη θα πρέπει να φροντίζουν ο σταθμισμένος μέσος όρος του ΦΠΑ να ανέρχεται σε τουλάχιστον 12%. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι όποια χώρα εφαρμόσει δύο μηδενικούς συντελεστές θα πρέπει να εξισορροπήσει με βαρύτερη φορολόγηση σε άλλα προϊόντα. Στο ισχύον σύστημα κάθε χώρα δικαιούται να θέσει δύο συντελεστές στο 5% και υπάρχουν διάφορες ad hoc ελαφρύνσεις που υποβαθμίζουν τον δίκαιο ανταγωνισμό ανάμεσα στις χώρες της Ένωσης. Το σημερινό σύστημα είναι επίσης σαφώς πιο γραφειοκρατικό, διότι τυχόν αίτημα μίας χώρας για μειωμένους συντελεστές σε κάποια αγαθά απαιτεί την ομόφωνη έγκριση των υπόλοιπων εταίρων. Αντίθετα, το νέο σύστημα επιτρέπει μεγαλύτερη ελευθερία σε εθνικό επίπεδο. Το νέο σύστημα θα πρέπει πλέον να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δεν αναμένεται να τεθεί σε ισχύ πριν το 2019 στην καλύτερη περίπτωση.
Οι εξαιρέσεις και οι αλλαγές για μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Οι προτάσεις της Κομισιόν προβλέπουν και ορισμένες εξαιρέσεις: Ορισμένες κατηγορίες αγαθών, όπως τα όπλα, τα καπνικά, τα αλκοολούχα ποτά, τα καύσιμα, τα τυχερά παιχνίδια και οι οικιακές συσκευές δεν θα μπορούν να ενταχθούν σε καθεστώς μειωμένου συντελεστή. Το ίδιο ισχύει για προϊόντα που είναι ευάλωτα σε φορολογικές απάτες, όπως τα «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα και εν γένει οι ηλεκτρονικές συσκευές. Η Κομισιόν υπολογίζει ότι κάθε χρόνο στην ΕΕ χάνονται δημόσια έσοδα ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ λόγω απατών στο μέτωπο του ΦΠΑ. Το νέο σύστημα αποσκοπεί επίσης στην βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που είναι η ραχοκοκαλιά της ιδιωτικής οικονομίας στην ΕΕ. Εταιρείες με ετήσιο τζίρο έως 100.000 ευρώ που λειτουργούν σε περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ θα μπορούν να απαλλαγούν από ΦΠΑ, ενώ επιχειρήσεις με έσοδα έως 2 εκατομμύρια ευρώ θα ωφελούνται από «απλοποιημένους κανόνες» ανεξάρτητα από το εάν έχουν απαλλαγεί ήδη από τον φόρο.
Επιμέλεια Νίκος Κυριαζής
