Πώς να πεις σε όλες τις γλώσσες των ξένων τουριστών, που ανηφορίσουν τον φιδίσιο δρόμο, με τα αυτοκίνητα τους για να επισπευτούν το κάστρο της αρχαίας Σάμης. ΣΤΟΠ μην κάνετε τον κόπο, διότι απλά δεν θα δείτε κανένα κάστρο.
Θα δείτε έναν λόφο από άμορφους σβολιάδες, που κάποτε ήταν τείχη, δασωμένος από σκήνους και πουρνάρια, σε μια εικόνα αδιαπέραστης ζούγκλας. Ένας γιδότοπος γεμάτος με σβουνιές και πάνω απ όλα, σε κάθε σας βήμα κινδυνεύετε να γεμιστείτε ή να στραμπουλήξετε και να σπάσατε τα πόδια σας πατώντας αυτή την άμορφη μάζα από τα ερείπια των αρχαίων τειχών που διαλύονταν κάθε φορά από τους καταστροφικούς σεισμούς και τις διαβρώσεις τόσων αιώνων που πέρασαν. Ψηλά πουρνάρια και σκήνοι και κάθε λογής θάμνους σφηνωμένους ανάμεσα στα βράχια. Ένα τοπίο από κυβισμένους ογκολίθους και πέτρες, αρχαία φαντάσματα, που διηγούνται μια θλιβερή ιστορία, αφού κάποτε, τοποθετημένοι στην θέση τους, συνέθεταν ένα μεγαλείο τέχνης και δύναμης. Οι Σαμαίοι έκτισαν εκείνο το πανίσχυρο και επιβλητικό κάστρο για να προστατεύουν την ωραία και μεγαλοπρεπή πόλη τους από κάθε είδους πειρατεία και απειλή. Σύμμαχοι των Αιτωλών, κουβάλησαν πολλά πλούτη και λάφυρα από τις πειρατικές εκστρατείες και ληστείες των ενάντια σε άλλες ελληνικές πόλεις και εμπορικά πλοία ελληνικά ή ρωμαϊκά, γινόντουσαν δυνατοί μέρα με την ημέρα. Κάποτε εισέβαλαν στην Μακεδονία και λεηλάτησαν το Δίον, τον ναό του Διός!
Τώρα τίποτε δεν θυμίζει την παλιά εκείνη δόξα
Αγέλες από γίδια κοπρίζουν την ακρόπολη του άλλοτε μεγαλοπρεπούς κάστρου με τα γερά τείχη, όπως μαρτυρούν οι λίγοι κυβισμένοι ογκόλιθοι, που γλίτωσαν από τους ποικίλους εχθρούς λόγω του μεγέθους των και τώρα απειλούν κάθε επισκέπτη που τους διαταράσσει την αιώνια ησυχία τους, με μεγάλη πιθανότητα ατυχήματος. Μόνο τα κατσίκια δεν κινδυνεύουν, αλλά κυκλοφορούν κοπρίζοντας τα ποτισμένα με αίμα, χώματα του ερειπωμένου κάστρου. Τι τραγωδία, τι κρίμα, τι απαξίωση από την σημερινή αδιάφορη ελληνική κοινωνία! Κανείς δεν σκέφτηκε την προστασία εκείνου του τόπου των αρχαίων Σαμαίων που κληρονομήσαμε εμείς αποδεικνύοντας στον ξένο κόσμο, πόσο ανάξιοι απόγονοι είμαστε ενδόξων προγόνων. Εγκατάλειψη, αδιαφορία και απαξίωση αφανίζουν τα μνημεία της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας μας και μόνο ντροπή μπορείς να αισθανθείς, αν η μοίρα σε γέννησε Έλληνα με γνώση και ευαίσθητο, μελαγχολώντας για το μαύρο χάλι, στο όποιο έχει ξεπέσει η παράξενη κουλτούρα των νεοελλήνων, ενώ σε κάποια άλλη χώρα θα αποτελούσαν ένα πολύ ισχυρό πόλο τουριστικής έλξης με πολλαπλά οφέλη για την τοπική κοινωνία και το ελληνικό έθνος γενικότερα.
Άλλοτε ήταν το Κάστρο των υπερήφανων και γενναίων Σαμαίων
Μα καλά δεν τρέπεστε Σιαμαίοι; Έλληνες Κεφαλλονίτες; Αντί να ανασκουμπωθείτε και να κάνετε σταυροφορία συντήρησης της μεγάλης αυτής κληρονομίας τρέχετε να σφίξετε τα χέρια των κομματικών πολιτικάντηδων, μπας και σας διορίσουν κάποιο οικογενειακό μέλος στο δημόσιο! Ούτε εσείς φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης τρέπεστε για την εγκατάλειψη του μνημείου; Ποια αρχαία Σάμη διαφημίζετε Ω γάθοι γραικύλοι; Τι νομίζετε ότι κάνετε αναρτώντας στον δρόμο πινακίδες που οδηγούν τους τουρίστες στο γιδόλοφο που άλλοτε ήταν το Κάστρο των υπερήφανων και γενναίων Σαμαίων; Μόνο δυσφήμηση και χλευασμό, αποκομίζουμε από τους σημερινούς επισκέπτες, τίποτε πάρα πέρα. Καλημέρα σας, μου λέει ένας Τσέχος αρχαιολόγος τουρίστας. «Γυρνάω πολύ ώρα πάνω σε αυτό τον λόφο. Που είναι το κάστρο»; Του απαντώ «δυστυχώς είναι αυτό το άμορφο χώμα που πατάς». «Να περάσεις καλά» μου απαντά και φεύγει εγκαταλείποντας κάθε προσπάθεια να αντικρίσει περισσότερα πράγματα πέρα από το άμορφο εκείνο τοπίο, όπως έχει καταντήσει το κάστρο. Τον ξανασυνάντησα στους «Άγιους Φανέντες». Εκεί κάτω από το ερειπωμένο μοναστήρι που είχε κτιστεί πάνω στα αρχαία τείχη μπορούν οι τουρίστες να φωτογραφήσουν μέρος από τις Μυκηναϊκής τεχνοτροπίας κατασκευές, θεμελίωσης του τείχους που αναμφίβολα θα απογοήτευε, με την τεκτονική του και την δυναμική του παρουσία κάθε επίδοξο εχθρό που είχε την τόλμη να το προσβάλει τα τείχη.
35 δις ευρώ η λεία των Ρωμαίων από την καταστροφή της Σάμης
Και όμως, τον Δεκέμβριο του 189 π.Χ. ο Ρωμαίος Ύπατος Μάρκος Φούλι Νοβιλιόρ με 30.000 στρατό το πολιορκεί.Τον Φεβρουάριο του 188 π.Χ., αφού οι πολιορκημένοι έμειναν ακόμη και χωρίς νερό, αποδεκατισμένοι από τις αρρώστιες και τα μολύβια των συντονιστών και αφού εξόντωσαν εκατοντάδες από τον Ρωμαίους, το κάστρο έπεσε. Εδώ πρέπει να πούμε ότι σφενδονιστές από την Αχαΐα βοήθησαν τους Ρωμαίους επί χρήμασι. Πέντε χιλιάδες Σιαμαίοι πουλήθηκαν σαν σκλάβοι, ενώ χιλιάδες σφαγιάστηκαν, οι δε γυναίκες πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα. Τα πλούτη της αρχαίας Σάμης σε χρυσό, αγάλματα και κοσμήματα μεταφέρθηκαν στην Ρώμη. Υπολογίζουν ότι η σημερινή αξία του πλιάτσικου των Ρωμαίων ήταν πάνω από 35 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Αρχαία Σάμη έπαψε να ζει. Ο στόλος της καταστράφηκε. Ο στόλος τον οποίον χρησιμοποιούσαν οι Σιαμαίοι στις κοινές επιδρομές με τους Αιτωλούς, εναντίον των άλλων ελληνικών πόλεων και της πειρατείας των ρωμαϊκών πλοίων, μηδενίστηκε ενώ η συμφωνία για ειρήνη οι Ρωμαίοι έκαναν ξεχωριστή συνθήκη με τους Αιτωλούς συμμάχους των Σημαιών. «Κefalliniers extra pacιs legges esto».
Ένα βουνό-ζούγκλα εγκαταλελειμμένο χωρίς φροντίδα από την τοπική κοινωνία
Είναι μεγάλο σφάλμα και γινόμαστε ρεζίλι στον κόσμο με το να διαφημίζουμε σαν αρχαία μνημεία επισκέψιμα ένα βουνό-ζούγκλα εγκαταλελειμμένο χωρίς φροντίδα από την τοπική κοινωνία, η οποία είναι μονίμως απασχολημένη με τα «ευρωπαϊκά πακέτα στήριξης» όπου γίνονται οι γνώστες ατασθαλίες και ρεμούλες… Λεφτά! Με τα μνημεία θα ασχοληθούμε τώρα! Και συνεχίσουμε να εξαπατούμε τους ξένους μας οι οποίοι γνωρίζοντας πολύ περισσότερα για τον αρχαίο πολιτισμό μας από ότι εμείς, οι οποίοι στην αμορφωσιά μας και ελλειπή και παραμορφωμένη παιδεία είμαστε καλοί μόνο για να δείχνουμε την κατάντια της νέας κουλτούρας που έχουμε διαμορφώσει. Ντροπή και αίσχος Κεφαλλήνες. Το θέμα μας αφήνει τόσο αδιάφορους που δεν γνωρίζουμε αν πρέπει να ντρεπόμαστε για την κατάντια μας ή όχι. Είμαστε τόσο τραγικά γελοίοι που ορισμένοι σκέπτονται να κόβουμε και εισιτήρια στους επισκέπτες, που ανηφορίσουν για να φωτογραφίσουν τον εγκαταλελειμμένο γιδότοπο όπως έχει καταντήσει το κάστρο της αρχαίας Σάμης.
Ρεπορτάζ Γιάννης Ζερβός
