Τον τελευταίο μήνα έχουμε όλοι γίνει μάρτυρες δυσάρεστων εξελίξεων και συμπεριφορών, που δεν αρμόζουν σε ευνομούμενες κοινωνίες και υποτιμούν θεωρώ τον θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η οριστική αποκατάσταση του προβλήματος της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και όσων άλλων ζητημάτων απορρέουν από αυτό, είναι κομβικής σημασίας για την βιωσιμότητα και ευημερία των νησιών μας. Είναι περιττό να αναφερθούμε στα γεγονότα του 2018 στην Κέρκυρα. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σωροί σκουπιδιών στους δρόμους δεν σημαίνει πως το πρόβλημα εξαλείφθηκε. Αντιθέτως, είναι ένα ηφαίστειο που σιγοβράζει και μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκραγεί με εξαιρετικά επικίνδυνες και απρόβλεπτες συνέπειες. Οι ελπίδες των πολιτών για πρόοδο, στο δραματικό αυτό θέμα, εναπόκεινται στην κρίσιμη αυτοδιοικητική περίοδο που διανύουμε. Συνεπώς, εάν χαθεί άλλη μια θητεία, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, θα έχουμε αποτύχει συνολικά.
Σε ότι αφορά την παράταξη μας, θυμίζουμε ότι στην συνεδρίαση του Μαΐου του 2020, όπου συζητήθηκε συνολικά το περιεχόμενο του άρθρου 93, ΚΑΤΑΨΗΦΙΣΑΜΕ την σύσταση του νέου ΦΟΔΣΑ, υποστηρίζοντας ότι τα νησιά μας έχουν επιβαρυνθεί τόσο πολύ και δεν υπάρχει περιθώριο πειραματισμών. Η σύσταση του νέου ΦΟΔΣΑ όμως έχει πλέον θεσμοθετηθεί, έχουν προχωρήσει οι απαραίτητες διαδικασίες και πιστεύουμε ότι η εμμονή στην ανατροπή ειλημμένων αποφάσεων, δεν βοηθά την κοινωνία και την πρόοδο για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα. Θέλουμε επιτέλους να είμαστε χρήσιμοι στην κοινωνία; Πρέπει πρώτα να μπορέσουμε να είμαστε ειλικρινείς. Κρίσιμα ζητήματα δεν λύθηκαν ποτέ με εμμονές, ιδεοληψίες και στείρα πολιτική αντιπαράθεση.
Σεβόμαστε την άποψη αγαπητών και έμπειρων στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης των Ιονίων Νήσων. Ο κος Φόρτες έχει αποδείξει είναι γνώστης της δημόσιας διοίκησης όσο λίγοι. Ο Χρύσανθος Σαρλής υπήρξε ένας από τους πλέον δημοφιλείς και αξιοσέβαστους δημάρχους της Κέρκυρας, ενώ με τον Χρυσόστομο Μπούκα, μας συνδέει πολύχρονη γνωριμία και προσωπική φιλία. Τον εκτιμούμε βαθύτατα, παρόλο που οι απόψεις μας δεν είναι πάντα ταυτόσημες. Πιστεύουμε πως αν μπορούσε να αντιστραφεί το κλίμα και να χρησιμοποιηθεί, ακόμη και να κεφαλαιοποιηθεί η γνώση και η εμπειρία αυτών των ανθρώπων, τα αποτελέσματα στην πορεία του ΦΟΔΣΑ θα ήταν θεαματικά. Δεν υποστηρίζουμε την άνευ όρων αποδοχή της νέας τάξης πραγμάτων. Η παραγωγική κριτική άλλωστε είναι πολλές φορές πιο ουσιαστική και ωφέλιμη, από την μονοδιάστατη προσέγγιση και παραδοχή των γεγονότων.
Η παράταξη μας, αρχικά καταψήφισε το άρθρο 93, ενώ τον Φεβρουάριο του 2021 κρατήσαμε ουδέτερη στάση, θεωρώντας άστοχη την επαναφορά του θέματος από την ΑΝΑΣΑ, διότι πιστεύουμε ότι με τέτοιες πρακτικές δεν μπορεί να παραχθεί αποτέλεσμα. Ποια είναι πλέον τα δεδομένα μας; Βρισκόμαστε τελικά μπροστά σε ένα αδιέξοδο; Ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας. Τα χρονικά περιθώρια για την ολοκλήρωση των δύο εργοστασίων είναι ασφυκτικά. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι αυτή τη στιγμή ακροβατούμε ανάμεσα στην διαφαινόμενη λύση, μιας και έχουμε φτάσει στην δημοπράτηση των έργων, και στο απόλυτο χάος με την ακύρωση των διαδικασιών και την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, που έχουν μέχρι στιγμής δαπανηθεί για την ωρίμανση τους.
Το μεμπτό σε σχέση με την επιλογή της προσφυγής στην Επιτροπή του άρθρου 152 είναι ότι δεν ειπώθηκε αντιπρόταση και ίσως δεν εκτιμήθηκαν οι σοβαρές επιπτώσεις της ενέργειας αυτής. Προσβάλλουμε δηλαδή μια διαδικασία, αλλά δεν προτείνουμε τις επιλογές που μπορούμε να υιοθετήσουμε, συνυπολογίζοντας και τις πιθανές συνέπειες των πράξεων μας. Την κοινωνία των πολιτών δεν την αφορά η εκατέρωθεν εκτόξευση πυρών. Οι πολίτες βρίσκονται στη μέση, δεχόμενοι όλη αυτή την πίεση, που σφίγγει σαν μέγγενη, συνθλίβοντας τελικά την οικονομία των νησιών, την υγειονομική ασφάλεια και ευημερία όλων.
Η απόφαση της Επιτροπής του άρθρου 152, είναι κανονιστικού και όχι απλώς γνωμοδοτικού χαρακτήρα. Ως εκ τούτου και η αναστολή της απαιτεί την προσφυγή του ΔΣ του ΦΟΔΣΑ στο ΣτΕ, όπως ανακοινώθηκε. Αυτό σημαίνει επιπλέον χρόνο καθυστερήσεων χωρίς αποτέλεσμα, ενώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να καταλήξουμε και πάλι στο σημείο μηδέν ανεξαρτήτως του περιεχομένου της απόφασης, που θα δικαιώνει την μία ή την άλλη πλευρά. Άρα γινόμαστε σαν τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του. Στο σημείο αυτό θεωρούμε ότι είναι χρήσιμη μια αναδρομή στο νομικό πλαίσιο όπως ισχύει σε σχέση με την σύσταση και λειτουργία ΦΟΔΣΑ και τι προβλέπεται ειδικότερα για τις νησιωτικές περιφέρειες, πλην της Κρήτης.
Καταρχάς θυμίζουμε ότι το περιβόητο πια άρθρο 93 του Ν. 4685/20, με το οποίο συστήνονται οι ΦΟΔΣΑ Ιονίων Νήσων και Νοτίου Αιγαίου, συμπληρώνει ουσιαστικά ως προς την λειτουργία και τις αρμοδιότητες του ΦΟΔΣΑ, τα άρθρα 225 έως 228 και τα αντιστοίχως οριζόμενα στον 4555/18. Σύμφωνα με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση του ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ, οι δήμοι έχουν την ευθύνη διαχείρισης των στερεών αποβλήτων εφαρμόζοντας απαρέγκλιτα τον ΠΕΣΔΑ. Ουσιαστικά λοιπόν με το άρθρο 93 θεσμοθετείται και η συμμετοχή της Περιφέρειας στον ΦΟΔΣΑ, η οποία αποτελεί τον συνεκτικό κρίκο για την υλοποίηση του ΠΕΣΔΑ σε περιφερειακό επίπεδο, συνολικά, συλλογικά και όχι αποσπασματικά. Η εν γένει λειτουργία του ΦΟΔΣΑ, ως ανώνυμης εταιρείας ΟΤΑ, διαβαθμιδικής συμμετοχής, ορίζεται από τους Ν. 2190/20 και 4548/18 περί ανωνύμων εταιρειών, συνεπώς πρόκειται για νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου.
Σύμφωνα με το άρθρο 150 του Καταστατικού Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, Ν. 3463/06, «Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσφύγει στον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας και να προσβάλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των Δήμων, των Κοινοτήτων, των τοπικών διαμερισμάτων, των νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και των Συνδέσμων, για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης ή από την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής». Αναφέρουμε ειρήσθω εν παρόδω, ότι ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, πρέπει να επικαιροποιηθεί, καθώς έκτοτε έχουν εφαρμοστεί δύο διοικητικές μεταρρυθμίσεις για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ, χωρίς αντίστοιχες αναπροσαρμογές του διοικητικού πλαισίου των δήμων και της αιρετής Περιφέρειας, των οργάνων που ασκούν ελέγχους νομιμότητας και πλήθος άλλων ζητημάτων.
Κατά την άποψη μας προκύπτει κενό σε ότι αφορά την αρμοδιότητα της Επιτροπής του άρθρου 152 του ίδιου νόμου, για την εκδίκαση προσφυγών σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 150 όπως αναφέρεται ανωτέρω. Φυσικά θα είχε ενδιαφέρον, αν είχαμε πρόσβαση στην συγκεκριμένη απόφαση, να διαβάσουμε το σκεπτικό και το διατακτικό μέρος. Δηλαδή τι μέλλει γενέσθαι μετά την ακυρωτική απόφαση των πεπραγμένων του ΦΟΔΣΑ, στην οποία προέβη η Επιτροπή. Σε απαντητικό έγγραφο του Υπουργείου Ανάπτυξης προς το Υπουργείο Εσωτερικών, αναφέρεται ρητά ότι το αρμόδιο όργανο για τον έλεγχο νομιμότητας των αποφάσεων των ΦΟΔΣΑ, ως ανώνυμων εταιρειών, είναι οι υπηρεσίες ΓΕΜΗ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 87 του Ν. 4635/19.
Η υπόθεση απαιτεί πολιτική ωριμότητα, καθώς συζητάμε για ένα πρόβλημα το οποίο δεν έχουμε αφήσει πίσω μας. Αντιθέτως βρίσκεται μπροστά μας και ανά πάσα στιγμή μπορεί να έχουμε στα Επτάνησα μια νέα υγειονομική κρίση, πιο επικίνδυνη από αυτή του κορωνοϊού. Και εάν μονίμως αναρωτιόμαστε πώς η Περιφέρεια Ηπείρου κατάφερε να έχει εργοστάσιο ολοκληρωμένης διαχείρισης, ενώ στα Ιόνια Νησιά δεν έχει γίνει τίποτα, ή πώς στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ο νέος διαβαθμιδικός ΦΟΔΣΑ, που συστάθηκε με τον ίδιο τρόπο, προχώρησε τον Απρίλιο στην δημοπράτηση του πρώτου έργου, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ανάμεσα μας. Αυτή την στιγμή από τις αποφάσεις και τις ενέργειες μας, κρίνεται το μέλλον ολόκληρης της Περιφέρειας. Οι στιγμές αυτές είναι ιστορικές και φέρουμε όλοι βαρύ φορτίο ευθύνης. Για αυτόν τον λόγο δεν χωρούν ιδεοληψίες, πείσματα και πρόχειροι χειρισμοί εντυπώσεων.
Απαιτείται συστράτευση και παραγωγικός διάλογος. Οφείλουμε να κρατήσουμε ψηλά την αξία και την δυναμική του αυτοδιοικητικού θεσμού, διεκδικώντας καλύτερους όρους διαβίωσης για όλους. Το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων δεν θα λυθεί ποτέ, εάν δεν κατανοήσουμε ότι στεκόμαστε από την ίδια πλευρά του προβλήματος. Και επειδή ήδη έχουμε βιώσει εικόνες εμπόλεμης ζώνης στον ΧΥΤΑ Λευκίμμης, με ανθρώπινες απώλειες, ας αφήσουμε τα μέτωπα. Στον δρόμο που θα επιλέξουμε, δεν υπάρχει επιστροφή. Είναι στο χέρι μας, αν θα είναι ομαλός ή ακανθώδης.
Αλέξανδρος Αλεξάκης
LEAVE A COMMENT