Πολλά ακούγονται εσχάτως για την “παραδοσιακή” ελληνική οικογένεια που πρέπει να “διαφυλαχθεί” από τους νεωτερισμούς της κακιάς Δύσης. Ποια όμως είναι αυτή η “παραδοσιακή” οικογένεια; Ασφαλώς όχι η πυρηνική, δηλαδή όχι η οικογένεια που αποτελείται από γονείς και ανύπαντρα παιδιά.
Η παραδοσιακή ελληνική (και όχι μόνο) οικογένεια, ο τύπος που κυριαρχούσε στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα είναι η εκτεταμένη ή πατριαρχική οικογένεια. Αυτή περιλαμβάνει τους γονείς και τα παντρεμένα παιδιά… είναι οι οικογένειες στις οποίες συνοικούσαν στις αγροτικές κοινωνίες παππούδες, πατεράδες, παιδιά, εγγόνια στην ίδια συχνά αγροικία, που ήταν και οικονομική μονάδα, με έναν pater familiae, έναν παππού αρχηγό της οικογένειας να κάνει κουμάντο στα περιουσιακά του σογιού και να καταμερίζει εργασίες στους γιους και τα εγγόνια και μία γιαγιά- πεθερά-μάνα να διοικεί τις ανύπαντρες κόρες και τις νύφες, καθώς και ό.τι είχε να κάνει με τα εντός του οίκου. Οι κόρες έπρεπε να (καλο)παντρευτούν, να πάρουν προίκα και κατόπιν να χάσουν κάθε δικαίωμα στην πατρική περιουσία ή να ενώσουν τις περιουσίες των συμπεθέρων κι ας μην είχαν δει ποτέ τον γαμπρό. Τα δε παιδιά, αν κατάφερναν να επιβιώσουν από την υψηλή βρεφική θνησιμότητα, έμπαιναν από την πρώιμη παιδική ηλικία στην παραγωγή, δεν ήταν σίγουρο αν θα πάνε σχολείο, ιδίως τα κορίτσια και μεγάλωναν με μια ποικιλομορφία ανδρικών και γυναικείων προτύπων. Η μεγάλη αδελφή ήταν και λίγο μάνα και λίγο κόρη…
Η πυρηνική οικογένεια στην Ελλάδα κυριαρχεί σταδιακά μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και με την σταδιακή αστικοποίηση, αλλά και την εργασία των γυναικών και γεννιέται από “κλάδους” εκτεταμένων οικογενειών που αποκόπτονται από τον οίκο, είτε λόγω μετοίκησης, είτε λόγω… ασυμφωνίας, είτε λόγω αλλαγής σταδιοδρομίας, είτε απλώς επειδή τα χωράφια της φαμελιάς δεν αρκούσαν για να σιτιστούν τα μέλη που πλήθαιναν. Σήμερα ελάχιστες εκτεταμένες ή πατριαρχικές οικογένειες υπάρχουν στην Ελλάδα και… καλώς δεν υπάρχουν, μια και μπορούσαν να λειτουργήσουν κυρίως σε αγροτικές κοινωνίες και ίσως σε οικογενειακές επιχειρήσεις… Η κοινωνία και η οικονομία αλλάζει και μαζί της οι θεσμοί. Επομένως… ας μην σπεύδουμε να ομνύουμε στην παραδοσιακή ελληνική οικογένεια διότι… δεν είναι αυτή που νομίζουμε. Και δεν ξέρω πόσοι από μας θα ήθελαν να ανήκουν σε μια τέτοια πατριαρχική οικογένεια, εγώ πάντως με τίποτα! Για τις αλλαγές και της πυρηνικής οικογένειας θα επανέλθω…
Ηλίας Τουμασάτος
Εκπαιδευτικός
LEAVE A COMMENT